1.
Testamentum Domini, Ⅱ. 2. Cf. Cooper and Maclean, ed.,
The Testament of our Lord; translated into English from the Syriac (Edinburg, 1902), 118; John Cadoux,
The Early Christian Attitude, 122-173.
2. 이를테면 Tertullianus의
De Corona Militis에서는 군복무가 전면적으로 부정되고 있는데 우리가 지금 취급하고 있는 Apostolike Paradosis 敎會法에서는 사병들의 군복무가 사실상 불가능한 조건이긴 하지만 조건부적으로 허용되고 있는 것이다
3. W. Reidel,
Die Kirchenrechtsquellen des patriarchats Alexandrien. Zusammengestellt und zum Teil uberselzt (Leipzing, 1900), 206f; Cf, Jean-Michel Honorus,
It is not lawful for me to fight; Early Christian Attitudes Toward War, Violence, and the State, trans. Alan kreider and
the State, trans. Alan kreider and Oliver Coburn (Ontario, 1980), 167; C, John Cadaux, 122-123.
4. Joannes Dominicus Mansi,
Sacrorum Conciliorum Nova et Amplissima Collectio (Printed at Academische Druck und Verlagsanstalt Graz. Austrai, 1960), vol. Ⅱ, 15.
“Magistratum vero uno anno quo agit duumviratum, prohibendum placuit at se ab ecclesea cohibeat.” 지방행정부의 duumvir 직책은 로마市政의 Consul과 유사한 것이다. Cf. C. John Cadoux,
The Early Church and the World (Edinburg, 1952), 537, n. l.
5. C. J. Hefele,
A History fo the Christian councils from the original documents to the close of the Council of Nicae A. D 325 (Edinburg, 1872), 160.
6. Tertullianus,
Idol, ⅩⅦ, (1, 97f.)
“Cedamus itaque succedre alicui posse, ut in quoquo honour in solo honoris nomine incedat, neque sacrificet, neque sacrificis auctoriatem suam accommodet, non hostias locet, non curas templorum deleget, non vectigalia eorum procurett, non specuculaedat de suo aut de publico aut edendis praesit nihil solenne pronunte vel edicat, ne juret quiden; Jam vero quae sunt potestatis, neque damnet neque praedamet, neminem vinciat, neminem vecludat aut torqueat, sihaec credibile est fieri posse.” cf. C. Cadoux,
The Early Church and The World, 360.
7. A. W. W. Dale,
The Synod of Elvira and Christian life in the Fourth Cntury (London, 1882), 234f.
8. Ibid., 234.
“It was considerantion of this nature, rather than the idolatrous associations connected with the office, which led the Synod to exclude the official, during his year of tenure, from communion with the church; for the sentence even a slave to edath, to imprison the debtor, or to put the household of a suspected criminal to the rack, though the duty of a magistrate, would in the christian be a sin” 9. Basil of Caesaria,
Homilies on the psalms, 61. 4.
10. Basil of Caesaria,
Epistles, 188 (anonica prima). 13.
11. Balsman,
Commentary on the Canons, Canon 13. ii. 70. Cf. F. Fritz,
“Service mlitaire,” Dictionaire de Theologic Catholique, xiv (1941), col, 1980.
12. L. Sturzo,
Church and State (Nortue Dame, 1962), 33.
13. C. Bardy,
“Arles (Councles d'),” Catholicisme, l (1948), Col. 838.
유사한 견해를 A. V. Harnach,
Militia Christi, 88에서도 찾아볼 수 있다.
14. Mansi, Ⅱ, 471-472.
“De praesidibus qui fideles ad praesidatum prosiliunt. . . et cum coeperint contra disciplinam agere, tum demum a communione excludantur. Similiter et de his qui rem publican ahere volunt” 15. Ibid., 471.
“De his qui arma projiciunt in pace, placuit abstineri eos a communione” 16. C. J. Hefele는
Historie des consils, vol. l, trans. H. Lecleuq (Paris, 1907), 282-283에서 이 法에 대한 여러가지 중요한 해석들의 목록을 나열했다. A. V. Harnack,
Militia Christi, 88과 Honorus,
It is not lawful for me to fight, 172-178에서도 참고할 수 있다.
17. A. V. Harnack, Ibid.,
“Sie meinten 'arma projicer musse=arma in alium coincere vrstanden werden und der Kanon besage, dass kein Christ in Frieden die Kriegswaffen fuhren durfe!” 18. Honorus, 173.
19. Harnack, 88.
20. Cf. Honorus, 176.
21.
Digest, xiix. 16, 3 (13).
“Miles, qui in bello arma amist vel alienavit, punitur: humane militiam mutat”(戰時에 자신의 무기를 상실하거나 버리는 자는 死刑에 처한다. 사면되면 다른 부서로 전임 될 것이다). C. E. Brand,
Roman military law (Austin; University of Texas Press, 1968), 174-175에서 인용했다.
22. 이같은 견해는 Adolf Harnack,
Militia Christi, 88; James Moffatt,
“the war,” Dctionary of the Apostolic church, vol. ii, 670f; C. J. Hefele,
Histore des concils, vol, l. 282 등에서 제시 되었다.
23. Harnack, 88.
24. Honorus, 176.
25. H. F. Secretan,
“Le Christianisme des premiers siecles et le service militare,” Revue de Theologie et de philosophie, vol. 2 (1914), 364.
26. Cf. Honorus, 158.
27. Ronald Bainton,
Christian Attitudes, 80-81.
28. John Helgeland,
161-162.
29. 이같은 실례들로서 St. Egbert (ca. 750)와 Regino (ca. 915)의 참회 규칙서들과 923년의 Reime 지방교회회의 및 1076년의 Winchester 지역 교회회의의 결정들을 들 수 있다.
30. Mansi,
Ⅱ, 673-674.
“ὁι δε προσκλη θέντες μεν ὑπο τής χὰριτος, Καί τήν πρώτην ὁρμήν ἐνδειζάμενοι, και ἀποθέμενοι τὰς ζώνας, μετα δὲ ταύτα επὶ οὶ οἰκείοι ἐμετου ἅνα ραμόντες ὡς κύνες, ώς τινάς καὶ ἀρϒύρια προέσθαι, καὶ βενεφικίοις κατορθώσαι τὸ ἀνασρατεύσασθαι, οὗτοι δέκα ἐτη ὐποπιπτέτωσαν, μετὰ τὸν τής τριετούς ἀχροασεως χρόνον.” “Qui autem a gratia quidem evocati, et primum fuum ardorem ostenderunt, et cingula deposuerunt, postea autem ut canes ad fuum vomitum reverferunt, ut nonnulli etiam pecuniam profunderunt, et beneficiis militiam assequerentur, hi deceem annis prosternantur supplices, etiam post triennii auditionis tempus” 31. Hefele, 417-419.
32. Harnack, 92.
33. Eusebius,
Vita, 2. 16.
34. H. J. Shroder,
Dishciplinary Decrees of the General Councils (St. Louis , 9137), 41-42.
35. Eusebius,
Vita, 2. 23. 이 명령서는 2. 24~2. 42에 걸쳐 소개되고 있다.
36. Ibid., 2. 33.
37. Harnack, 92.
38. Mansi, III, Col., 388.
“ἄπο τοὺ βουλετριού καὶ στρατίοτικης αρκής” 39.
Patrologie Cursus Completus, Series Latina, ed. J. P. Migne (Paris: Garnier Fratres et J. P. Migne, 1844), XIII, Col. 1165.
40. Mansi, III, Col., 1000.
“Si quis post baptismus militaverit et chlamydem sympserit aut cingulum, etiamsi graviora non admiserit, si ad clerum admissus fuit, diaconii non accipiat dignitatem” 41. Mansi, III, Col., 1064.
42. Angers,
Canon 7, Corpus Christianorum, Series Latina (Turnholti; Typographi Brepols Editores Pontificii, 1953), CXL Ⅷ, 138; Agda,
Canon 20; Hefele,
Histoire, Ⅱ, ii; Mansi, Ⅷ, Col., 319; Lerida,
Canon 1; Hefele,
Histoire, Ⅱ, ii, 1063; Macon,
Canon 5, Mounmenta Germaniae historica (Hannover-berlin, 1823);
Legum, Ⅲ. i (Concilia aevi Mero vingici), 156.
43.
Monumenta Germaniae historica, Epistle, Ⅲ. 303 (Epistolae Merovingici et Korolini Aevi, l), 229.